“Chuyện cũ người xưa…” NHÂN NGÀY HIẾN CHƯƠNG NHÀ GIÁO NHỚ LẠI CHUYỆN VUA KHẢI ĐỊNH RA ĐỀ KỲ THI ĐÌNH CUỐI CÙNG CỦA VIỆT NAM CHỌN NHÂN TÀI
Cách nay 104 năm đã diễn ra kỳ thi Đình cuối cùng của Việt Nam vào ngày 15/9/1919, điểm đặc biệt của kỳ thi này là đích thân vua Khải Định ra đề thi, đề của vua ra có nhiều vấn đề để chúng ta suy ngẫm cho sự học ngày nay…về một bài học “thực học, thực tài”!
Đề thi:
“Các nước trên khắp hoàn cầu sôi động nói đến văn minh. Vậy hai chữ văn minh có xuất xứ từ sách vở nào?… Quan hệ của văn minh đến chuyện hòa bình hay chiến tranh, hưng thịnh hay suy thoái, phân chia hay hội họp? Vấn đề khai thác và tận dụng lợi thế về tài nguyên… Lối khoa trường cựu học đã bỏ, chuyển sang tân học thì phép tuyển dụng người đã tốt hay chưa? Quốc sự, quốc chính phải thay đổi do đó có nên lập ra Hiến pháp và Hiến pháp khi lập ra có thực hiện được không? Chính sách lập hiến và quyền phá phải như thế nào? Làm gì để đền đáp sức dân, giúp dân an cư lạc nghiệp, giữ gìn văn minh tiến bộ?
Trẫm vốn tài mỏng đức sơ, suy nghĩ khó được chu toàn. Các ngươi (tức thí sinh) với tài kinh luân vốn có, hãy thử trình bày rõ ràng kiến giải của mình, không bè phái, thiên lệch, không a dua, quanh co, xuyên tạc khiến sai sót khi đem thực hành, cũng đừng quá khéo dùng lời lẽ bay bướm mà trống rỗng, chẳng có được phương sách gì hay, để trẫm thu lượm rồi thử áp dụng”.
Rất tiếc đề thi này không có trong bộ sưu tập hiện vật trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế!!
Một số hình ảnh đoàn cố vấn, chuyên gia STT điền dã Huế, 1-6/8/2023 của STT
(STT, Nguồn tư liệu điền dã Huế, 8/2023)
