Về Xẻo Quít lắng nghe hồn cốt quê hương
Là một người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Đồng Tháp, tôi đã nghe về Xẻo Quít từ thuở nhỏ như một huyền thoại. Cũng đôi lần đến Xẻo Quít, nhưng phải đến chủ nhật vừa rồi, khi trở về từ giảng đường đại học với những kiến thức đầu tiên về môn Lí luận văn hóa, tôi mới có một cuộc trở về đúng nghĩa. Chuyến đi không chỉ là chuyến đi khảo sát hay tham quan, mà là một hành trình tôi đi tìm lại cội nguồn, để thấy những lý thuyết trong sách vở đang hiển hiện sống động trong từng thớ đất, từng gốc tràm của quê hương mình.
Bước chân vào Xẻo Quít, tôi như lạc vào một thế giới khác. Không còn là những con đường tấp nập, trước mắt tôi là màu xanh bạt ngàn của rừng tràm hơn 60 năm tuổi, của những dây bòng bong quấn Quít vươn lên mạnh mẽ. Qua lời kể trầm ấm của chú hướng dẫn viên Nguyễn Thành Nguyên, Xẻo Quít trong tôi không còn là một di tích tĩnh lặng. Tôi như thấy được cả một thời kỳ lịch sử gian khó nhưng vô cùng kiên cường của Tỉnh ủy Kiến Phong suốt 15 năm (1960 – 1975) giữa vòng vây của địch.
Tôi đã được học về văn hóa là sự thích ứng, là sáng tạo để sinh tồn. Nhưng chỉ khi đứng trước những di vật ở đây, tôi mới thực sự chạm vào được chân lý ấy. Tôi đã lặng người đi khi nghe về những chiếc hầm “cá trê” độc đáo, nơi các chiến sĩ phải lặn qua một con mương ngầm để vào nơi trú ẩn, một sáng tạo tuyệt vời để đối phó với mùa nước nổi. Tôi đã thực sự khâm phục khi biết rằng, từ những mảnh bom, xác máy bay của kẻ thù, ông cha ta đã rèn nên dao, lược, đèn dầu tại chiếc lò rèn đơn sơ giữa rừng. Đó không chỉ là sự khéo léo, đó là khí phách, là biến cái chết chóc thành sự sống.
Chuyến đi của tôi trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết khi tình cờ gặp được bác Đặng Văn Minh, một cựu chiến binh, thương binh hạng 1/4. Bác từ Sài Gòn về đây không phải để tham quan, mà để tìm lại một khoảng trời ký ức, nơi đồng đội của bác đã chiến đấu và nằm lại. Qua lời chia sẻ của bác, tôi cảm nhận được rằng, điều lớn lao hơn cả sự mất mát chính là tinh thần quả cảm và niềm tin sắt đá vào ngày chiến thắng. Cuộc gặp gỡ ấy như một gạch nối vô hình, giúp tôi cảm nhận được dòng chảy lịch sử đang ở rất gần, ngay trong huyết quản của mình.
Và rồi, hai tiếng “Căn cứ lòng dân” vang lên trong lời kể của chú hướng dẫn viên khiến lòng tôi trào dâng một niềm tự hào khó tả. Xẻo Quít tồn tại được không chỉ bởi địa thế hiểm trở, mà bởi sự che chở, đùm bọc của nhân dân. Đó chính là văn hóa cội nguồn, là tình đất, tình người của quê hương Đồng Tháp tôi.
Rời Xẻo Quít khi hoàng hôn buông dần trên những cánh rừng tràm, tôi mang theo một hành trang đầy ắp cảm xúc và suy tư. Chuyến đi đã giúp tôi kết nối những kiến thức sách vở với thực tiễn quê hương. Hơn cả một di tích, Xẻo Quít là hồn cốt, là minh chứng cho phẩm giá và trí tuệ của đất và người Đồng Tháp. Là một người con của mảnh đất Sen Hồng, tôi hiểu rằng trách nhiệm của mình không chỉ là học tập, mà còn là lắng nghe, thấu hiểu và kể tiếp câu chuyện về quê hương cho mai sau, bằng tất cả tình yêu và niềm tự hào của mình.
(NTYN)
