MỘT NGÀY VỀ VỚI LÀNG NGHỀ ĐAN CẦN XÉ Ở ẤP HOÀ HIỆP 1, XÃ AN NINH, TỈNH TÂY NINH

Để tích lũy kiến thức và tìm kiếm những cơ hội hoàn thiện kỹ năng trong khuôn khổ học phần Lý luận văn hóa, chúng tôi – nhóm sinh viên đến từ khoa Quản lý văn hóa, nghệ thuật đã có dịp về thăm làng nghề truyền thống đan cần xé ở ấp Hòa Hiệp 1, xã An Ninh, tỉnh Tây Ninh. Đây không chỉ là chuyến đi thực tế để khảo sát phục vụ cho việc nghiên cứu mà còn là một hành trình trải nghiệm, quan sát, học hỏi sâu sắc về một nét đẹp văn hóa truyền thống đang dần mai một trong đời sống hiện nay.

Xuất phát từ 6 giờ sáng ngày 13/09/2025, chúng tôi khởi hành từ thành phố Hồ Chí Minh về Tây Ninh. Chặng đường kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ với quãng đường gần 60km, chúng tôi đã đặt chân đến với làng nghề.

Hình 1. Ấp Hòa Hiệp 1, xã An Ninh, tỉnh Tây Ninh. Ảnh: Yến Oanh

Tại đây, chúng tôi đã bắt gặp nhiều hộ dân vẫn còn duy trì công việc đan cần xé ngay tại sân nhà. Trước sân nhà, những bó trúc được xếp ngay ngắn, những chồng cần xé được xếp gọn lên nhau.

Hình 2. Những bó trúc đã được phơi khô. Ảnh: Yến Oanh

Hình 3. Những chồng cần xé. Ảnh: Yến Oanh

Đi từ nhà này sang nhà khác, chúng tôi dễ dàng nhận thấy phần lớn những người còn gắn bó với nghề là những người lớn tuổi. Theo cô Cách, một nghệ nhân tâm huyết của làng nghề chia sẻ: “Làm từ khi ở chung với ba, lúc còn đi học do vừa học vừa làm nên làm ít, nghỉ học rồi thì bắt đầu làm nhiều hơn. Sau này lấy chồng, mang theo nghề này để nuôi sống gia đình”.

Hình 4. Cô Cách. Ảnh: Yến Oanh

Tuy gắn bó lâu với nghề, nhưng thu nhập mà nghề đan cần xé mang lại không đáp ứng đủ nhu cầu cuộc sống. Nguyên liệu khó tìm, giá cả cao như “mây” nhưng năng suất làm ra không được bao nhiêu. Mỗi ngày nếu để hoàn thiện một sản phẩm tốn rất nhiều thời gian nhưng chi phí bán ra chỉ vài chục ngàn. Theo lời kể của cô Út Sâm, vào mùa mưa gây nhiều trở ngại, khó khăn, nước mưa làm cây trúc khó bảo quản, dễ bị mối mọt, gây khó khăn trong việc phơi khô nguyên vật liệu.

Hình 5. Bó “mây” với giá hơn 3 triệu đồng. Ảnh: Yến Oanh

Một số hình ảnh ghi lại trong chuyến đi thực tế tại làng nghề truyền thống đan cần xé ở ấp Hoà Hiệp 1, Tây Ninh.

Hình 6. Cô Út Sâm (70 tuổi thứ 3 từ trái), nghệ nhan đan cần xé từ năm 30 tuổi. Ảnh: Yến Oanh

Hình 7. Cô Sáu Trừ (74 tuổi, thứ 3 từ trái) một nghệ nhân gắn bó với nghề lâu đời.
Ảnh: Yến Oanh

Hình 8. Chú Trí (60 tuổi, thứ 3 từ trái), người đã nhận hàng về làm gia công. Ảnh: Yến Oanh

Hình 9. Cô Út Sâm đang thực hiện công đoạn gầy mê. Ảnh: Yến Oanh

Hình 10. Cô Sáu Trừ thao tác công đoạn đánh nan tư. Ảnh: Yến Oanh

Hình 11. Cô Út Sâm (phải) tâm sự, chia sẻ. Ảnh: Yến Oanh

Hình 12. Chú Trí (bía trái) chia sẻ. Ảnh: Yến Oanh

Hình 13. Thành phẩm cần xé với giá hơn 40 ngàn đồng/1 cái. Ảnh: Yến Oanh

Với sự giúp đỡ của các cô chú, chúng tôi đã hoàn thành mục tiêu của mình, đây không chỉ kiến thức mà còn là cơ hội giúp chúng tôi hiểu thêm về những thăng trầm và sự vất vả của những nghệ nhân tại nơi đây. Những bức ảnh, những nụ cười thay cho những lời tạm biệt đến các cô chú. Chúng tôi trở về với hành trình học tập của mình và những nghĩ suy về một làng nghề truyền thống đang dẫn chỉ còn trong ký ức khi lớp trẻ kế thừa không có và trách nhiệm quản lý nhà nước về văn hóa ở cộng đồng…

Bài và ảnh: Yến Oanh, Phương Thảo, An Tuấn. (Sinh viên lớp Đại học Quản lý văn hóa 19.2Z)