HÀNH TRÌNH GÌN GIỮ TIẾNG VIỆT VÀ VĂN HOÁ VIỆT: ĐỂ THẾ HỆKIỀU BÀO THÚ 2, 3 KHÔNG QUÊN CỘI RỄ
Nhờ sự dẫn dắt và kết nối của thầy TS. Phạm Văn Luân, chúng em – lớp Đại học văn hoá, khoa Quản lý Văn hoá hệ vừa làm vừa học của trường Đại học Văn hoá TP.Hồ Chí Minh trong khuôn khổ hoạt động thực hành bộ môn Lý luận Văn hóa rất vinh hạnh lần đầu tiên được tham dự trực tuyến Hội thảo khoa học quốc tế “Tầm quan trọng của việc giảng dạy, gìn giữ Tiếng Việt và văn hoá Việt cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài”.
Hội thảo tổ chức vào ngày 31/05/2025 tại Fukuoka (Nhật Bản) thu hút hàng trăm đại biểu ở trên 10 nước và vùng lãnh thổ tham dự dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến, trong đó có các phó giáo sư, tiến sĩ, chuyên gia nghiên cứu, đại diện kiều bào tham gia đào tạo giảng viên tiếng Việt, đại diện kiều bào có con em tham gia các lớp tiếng Việt. Việc được tham gia trực tuyến Hội thảo thực sự khơi gợi cho em nhiều suy nghĩ và cảm xúc.
Hội thảo không chỉ là một sự kiện khoa học đơn thuần, mà còn là một sự kiện mang đậm ý nghĩa nhân văn sâu sắc, chạm đến trái tim của mỗi người con đất Việt, dù đang sinh sống ở bất cứ nơi đâu trên thế giới .
Thông qua Hội thảo lần này, em học được có một chân lý không thể phủ nhận: tiếng Việt và văn hoá Việt là hồn cốt, là mạch nguồn sự sống của dân tộc. Đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ và bản sắc văn hóa không chỉ là nhu cầu tự thân mà còn là trách nhiệm thiêng liêng. Đó là sợi dây vô hình nhưng bền chặt kết nối mỗi cá nhân với gia đình, với cội nguồn, và với quê hương Việt Nam thân yêu. Nhiều năm qua, nhiệm vụ gìn giữ, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài luôn được cộng đồng người Việt tại các nước trên thế giới như Nhật Bản, Thuỵ Điển, Lào…đặc biệt quan tâm, trong đó công tác giảng dạy tiếng Việt cho các thế hệ tiếp theo được xác định là khâu đặc biệt quan trọng. Việc khuyến khích sử dụng tiếng Việt trong các gia đình thế hệ thứ 2 và thứ 3 giúp xây dựng cộng đồng phát triển vững mạnh và tạo nguồn nhân lực quan trọng đóng góp vào quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam và các nước trên thế giới ngày càng phát triển trên mọi lĩnh vực.
Qua sự chia sẻ của các đại biểu tham dự Hội thảo, em hiểu rằng, với những người Việt sinh sống ở nước ngoài luôn có một niềm đau đáu là làm sao để truyền dạy gìn giữ tiếng Việt cho thế hệ thứ 2 và thứ 3, là sự lo lắng về việc thế hệ trẻ sẽ quên đi tiếng mẹ đẻ và văn hoá truyền thống của mình. Chính vì vậy, Hội thảo cũng đưa ra một số giải pháp mới để giảng dạy các thế hệ sau như biên soạn tài liệu dạy học mới, tạo môi trường học tập hấp dẫn đồng thời khuyến khích các hoạt động văn hoá, tổ chức sự kiện và chương trình để người Việt ở nước ngoài có cơ hội giao lưu, chia sẻ, duy trì bản sắc văn hoá của mình. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh công tác dạy và học cho các thế hệ người Việt Nam ở nước ngoài luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm bằng việc ban hành những chính sách thiết thực, hiệu quả.
Cùng với đó, Bộ giáo dục và Đào tạo đã biên soạn và phát hành các bộ sách, chương trình, tài liệu nhằm đáp ứng nguyện vọng học tập tiếng Việt của kiều bào ở khắp năm châu, góp phần thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Việt ở nước ngoài. Tuy nhiên, việc tổ chức dạy, học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài vẫn còn gặp nhiều bất cập. Thực tế, đời sống ở các quốc gia không thuận lợi cho việc dạy học và duy trì tiếng Việt như trong nước, các bậc cha mẹ bận rộn mưu sinh, con em người Việt phải học theo những chương trình và bằng ngôn ngữ của các nước sở tại và phần lớn những người sử dụng thành thạo tiếng Việt trong cộng đồng đang già đi, khiến nguy cơ mai một ngôn ngữ trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tăng cao. Ngoài ra, đội ngũ giáo viên dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay không có kinh nghiệm sư phạm nên việc truyền đạt kiến thức cho học sinh còn nhiều hạn chế điều đó. Hội thảo đã mở ra cho em thấy có rất nhiều hướng đi, nhiều ý tưởng nhưng chặng đường phía trước của hành trình này vẫn còn rất dài và cần sự chung tay của cả cộng đồng.
Ngôn ngữ là hồn cốt của dân tộc, những người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài đều hiểu rằng, sức mạnh tiềm tàng, tiếp thêm nghị lực cho họ nơi đất khách chính là nguồn mạch văn hóa Việt Nam chảy trong người họ. Bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc là điều khó có thể phai nhạt trong mỗi con người. Tuy nhiên, nếu không được bảo tồn và gìn giữ đúng cách, đến một lúc nào đó, bản sắc văn hóa cội nguồn cũng có thể bị mai một. Chính vì vậy, duy trì và gìn giữ tiếng Việt cho các thệ hệ trẻ kiều bào ở nơi xa Tổ quốc được xem là chìa khóa giúp lưu giữ bản sắc văn hóa và truyền thống dân tộc một cách lâu dài và bền vững nhất.
Qua Hội thảo, trong em không chỉ là sự khâm phục những nỗ lực không mệt mỏi, mà còn là một mong muốn được đóng góp, dù nhỏ bé, điều em được học không chỉ là kiến thức mà còn là một cảm thức trách nhiệm sâu sắc hơn. Có thể là việc ý thức hơn trong việc sử dụng tiếng Việt chuẩn mực, là việc tìm hiểu sâu hơn về văn hóa dân tộc để có thể chia sẻ với bạn bè quốc tế, hay đơn giản là lan tỏa những thông điệp tích cực từ hội thảo này.
Nhân đay em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý Ban tổ chức hội thảo từ Fukuoka, Nhật Bản, đặc biệt là cô Hà Trang, quý thầy cô phòng Hành chánh nhà trường, thầy bộ môn đã tận tình hướng dẫn, kết nối tạo điều kiện thuận lợi cho lớp chúng em được tham dự một sự kiện học thuật – văn hóa quốc tế rất có ý nghĩa, để lại những dấu ấn tốt đẹp trong hành trình 4 năm học ở giảng đường ĐH.
Kim Thơ
