CHẠM VÀO VĂN HÓA LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG Ở BÌNH MỸ DƯỚI GÓC NHÌN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA TP. HỒ CHÍ MINH
Hình 1: Nhóm sinh viên chụp ảnh lưu niệm
Nguồn: Công Danh; 17/9/2025
Lần đầu tiên đến xã Bình Mỹ, mình không nghĩ nơi này lại có nhiều thứ thú vị và chân thật đến vậy. Mình từng nghe về làng nghề, về các di tích, về việc kết hợp văn hóa với du lịch… Nhưng chỉ là nghe, chưa bao giờ tận mắt nhìn thấy, chạm vào, hay trò chuyện với chính những người làm ra các sản phẩm truyền thống.
Hình 2: Chủ tịch xã Nguyễn Anh Tuấn (giữa) chia sẻ quan điểm về phát triển xã.
Nguồn: Công Danh; 17/9/2025
Buổi đầu tiên, cả nhóm được gặp bác Nguyễn Anh Tuấn, bác vừa làm ở Sở Quy hoạch, vừa có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy và nghiên cứu. Bác chia sẻ rất nhiều, không hề dạy kiểu lý thuyết mà nói chuyện gần gũi, thẳng thắn, thực tế. Điều khiến mình nhớ nhất là bác nhấn mạnh rằng: “… nếu muốn tìm hiểu văn hóa địa phương để phát triển du lịch, trước hết phải hiểu con người, hiểu vùng đất đó đang sống ra sao, làm gì để mưu sinh, có gì đang thay đổi”. Mình bắt đầu nhìn xã Bình Mỹ không chỉ như một “điểm khảo sát”, mà là một nơi có đời sống, có câu chuyện, có những giá trị đang tồn tại, mà chính những giá trị ấy tạo nên con người, lối sống, văn hóa nơi đây.
Hình 3: Nhóm SV và thầy TS. Phạm Văn Luân tại khu tưởng niệm Sông Lu
Nguồn: Công Danh; 24/9/2025
Buổi hôm sau khi đến thăm Bình Mỹ cả nhóm được chú Ba Hội cựu chiến binh dẫn đến làng gốm ở ấp An Hòa 1, gặp gỡ và trò chuyện với những người thợ đang làm việc trong xưởng. Ấn tượng đầu tiên là bụi sơn phủ khắp không gian, tiếng máy chạy, và mọi người làm việc rất chăm chỉ nhưng vẫn thân thiện. Mình được trò chuyện với cô Trinh, người đã làm việc ở xưởng lâu năm. Cô kể công việc hằng ngày là chà nhám, xịt sơn, làm theo mẫu có sẵn từ công ty, hầu hết sản phẩm là để xuất khẩu. Nghe cô nói “ngày nào đi làm cũng vui”, tự nhiên mình thấy quý nghề này, nó không hào nhoáng, không nổi tiếng, nhưng có giá trị thực sự đối với đời sống người dân ở đây.
Hình 4: Hình ảnh phỏng vấn nghệ nhân làng nghề.
Nguồn:Nguyễn Chí Phong; 24/9/2025
Mình cũng được gặp cô Minh, chủ xưởng. Cô chia sẻ rất thẳng thắn rằng nơi đây chưa thể gọi là “làng nghề du lịch” vì thiếu quy trình, thiếu điều kiện để đón khách. Nhưng cô cũng nói, nếu được hỗ trợ và quy hoạch đàng hoàng, thì đây chắc chắn là nơi có tiềm năng phát triển, vì sản phẩm phong phú, sáng tạo, và mang nét riêng. Mình hỏi cô nếu có khách đến tham quan thì sao, cô cười và bảo: “Tốt chứ, nhưng giới thiệu không trọn vẹn thì cũng tiếc lắm.”
Hình 5: Phỏng vấn một trong những chủ xưởng làm gốm tại xã Bình Mỹ
Nguồn: Mai Xuân Nguyên; 24/9/2025
Qua chuyến ghé thăm mình mới hiểu các công đoạn ở đây là giai đoạn hoàn thiện như sơn, trang trí, đóng gói, và điều đặc biệt là mỗi người thợ đều biết linh hoạt theo mùa, theo thị trường. Ví dụ như gần Noel thì làm sản phẩm có hình ảnh lễ hội, gần Halloween thì đổi mẫu cho phù hợp. Đây chính là cách một làng nghề nhỏ vẫn đang sống và thích nghi với cuộc sống phát triển hiện nay.
Hình 6: Sinh viên thực hành thao tác một công đoạn nhỏ ở làng nghề
Nguồn: Mai Xuân Nguyên; 24/9/2025
Chuyến đi này không chỉ cho mình cái nhìn khác về một nơi cách TP. HCM chưa đầy 1 giờ chạy xe, mà còn giúp mình cảm được những giá trị rất đời thường, một người thợ gốm vui khi có việc làm, một chủ xưởng mong có ngày làng nghề được nâng tầm, và cả sự chân thành, mộc mạc của người dân nơi đây. Ngoài ra Bình Mỹ vùng đất gắn liền với những di sản văn hóa, nơi các anh hùng đã nằm xuống cho hòa bình, thống nhất, chứng kiến mọi khoảng khắc lịch sử thay đổi của dân tộc của văn hóa Việt Nam.
Mình nghĩ, nếu sau này nơi này trở thành một điểm đến trong tour du lịch trải nghiệm, thì không chỉ giúp người dân có thêm thu nhập, mà còn giúp nhiều người như mình – những người trẻ sống ở thành phố có cơ hội hiểu hơn về một phần văn hóa dân tộc, không qua sách vở, mà qua những vết sơn, hạt bụi và tiếng cười trong xưởng gốm nhỏ.
Thái Thị Ánh Tuyết
Ảnh: Công Danh – Chí Phong – Xuân Nguyên
