Điền dã tài liệu cổ – gặp người cả đời dõi theo bóng cụ Đồ Chiểu

Ngày 16/06 vừa rồi, chúng tôi có chuyến đi thực tế đến Cần Giuộc, Long An, chuyến đi đã mở ra cho tôi một trải nghiệm sâu sắc và đầy ý nghĩa, khi mà  nhiều giá trị văn hóa truyền thống, các di sản ký ức có nguy cơ bị lãng quên, việc tìm về cội nguồn trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Mục đích chính của chuyến đi lần này là thăm bà Châu Anh Phụng, người đã dành cả đời để gìn giữ và bảo tồn di sản Hán Nôm, đặc biệt là những tài liệu quý giá liên quan đến Nguyễn Đình Chiểu.

Bà Châu Anh Phụng không chỉ sưu tầm mà còn tích cực nghiên cứu và quảng bá cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu, bà còn kết nối với các nhà nghiên cứu, nhà thơ, họa sĩ, và những người yêu mến cụ Đồ Chiểu, cùng nhau gìn giữ và phát huy giá trị di sản của cụ. Điều này khiến tôi cảm thấy bà là một tấm gương sáng về sự say mê và tận tâm với bảo tồn văn hóa dân tộc.

Trên đường về nơi bà ở, lòng tôi tràn ngập háo hức và hồi hộp về một không gian của lịch sử và văn hóa. Tôi tự hỏi không biết bà sẽ cho chúng tôi xem những tài liệu cổ quý giá nào mà bà đã gìn giữ bao nhiêu năm nay. Những cuốn sách cổ, bản viết tay chứa đựng tâm huyết và trí tuệ của những thế hệ trước, đang chờ đợi chúng tôi khám phá. Cảm giác hồi hộp xen lẫn sự kính trọng khiến tôi càng thêm mong chờ cuộc gặp gỡ đặc biệt này, nơi mà tôi hy vọng sẽ được thưởng thức những câu chuyện thú vị và những kiến thức quý báu từ bà Châu Anh Phụng.

Bà Châu Anh Phụng ra tận ngõ đón nhóm chúng tôi – Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Khi đến nơi bà ở, ấn tượng đầu tiên là sự đón tiếp ấm áp, bà đã ra tận ngõ để chào đón chúng tôi, ánh mắt bà lấp lánh niềm vui và sự xúc động khi thấy những thế hệ trẻ như chúng tôi đến tìm hiểu về những giá trị văn hóa mà bà đã dành cả đời gìn giữ. Hình ảnh bà rưng rưng nước mắt khi nhìn thấy một bạn trong nhóm mặc chiếc áo cổ phục cách điệu thật sự chạm đến trái tim tôi. Đó không chỉ là niềm vui của một người bảo tồn di sản, mà còn là niềm tự hào khi thấy thế hệ trẻ tiếp nối và trân trọng những di sản văn hóa quý giá.

Đầu tiên, chúng tôi vào nhà Cô Kim Anh, đối diện khu nhà bà ở. Cô Kim Anh là người hàng ngày nấu ăn cho bà, chúng tôi đã có dịp ngồi lại nghe Cô kể về những kỷ niệm, câu chuyện hàng ngày của bà. Giọng Cô ấm áp, tràn đầy tình cảm và gần gũi như dẫn dắt chúng tôi vào thế giới của những câu chuyện sống động về bà Châu Anh Phụng, người đã dành cả đời để gìn giữ những giá trị văn hóa quý báu.

Trước nhà Cô Kim Anh – người nấu ăn cho bà Châu Anh Phụng,
Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Sau đó, chúng tôi được bà dẫn về nhà. Mở cánh cửa ra, chúng tôi bước vào một căn phòng nhỏ đầy ắp hình ảnh cụ Nguyễn Đình Chiểu và những hình ảnh lưu giữ những kỷ niệm quý giá của bà trong hành trình sưu tầm và gìn giữ di sản văn hóa. Mỗi bức ảnh như một câu chuyện, phản ánh tâm huyết và nỗ lực của bà trong việc bảo tồn những giá trị văn hóa mà bà trân trọng. Cảm giác như chúng tôi đang lạc vào một không gian của những kỷ niệm sống động vẫn còn vang vọng. Nhà bà không chỉ là nơi lưu giữ những tư liệu quý báu mà còn là một không gian sống động phản ánh tâm huyết của một người yêu văn hóa dân tộc.

Bà Châu Anh Phụng say sưa kể chuyện. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Cuộc trò chuyện với bà kéo dài hàng giờ, và sau đó, chúng tôi được Cô Kim Anh mời ở lại ăn cơm. Trong bữa cơm ấm cúng, bà vẫn rất say mê kể thêm nhiều câu chuyện, cùng với những kỷ niệm đáng nhớ trong cuộc đời mình. Những câu chuyện của bà về hành trình sưu tầm tài liệu, về những khó khăn và niềm đam mê đã khiến tôi trân trọng hơn những giá trị mà bà gìn giữ.

Bữa ăn khơi dòng ký ức tư liệu cổ. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Sau bữa ăn, cảm giác hạnh phúc dâng trào khi bà đồng ý cho chúng tôi xem những cuốn sách quý. Chúng tôi như vỡ òa trong niềm vui khi thuyết phục được bà mở ra những tài liệu đó, những cuốn tư liệu Hán Nôm quý giá mà không phải ai cũng có cơ hội được xem. Mỗi cuốn sách đều chứa đựng những tri thức và cảm xúc sâu sắc, như một kho tàng văn hóa đang chờ chúng tôi khám phá.

Nhóm nghiên cứu tiếp cận tài liệu quý – di sản Hán – Nôm từ Bà Châu Anh Phụng.
Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Sau khi xem xong những tài liệu quý giá, chúng tôi trở về trong nỗi tiếc nuối, lòng khao khát mãi được nghe bà kể thêm nhiều câu chuyện. Những điều bà chia sẻ đã mở ra cho chúng tôi một thế giới mới, và thời gian trôi qua dường như quá nhanh. Trước khi chia tay, bà không quên gửi lời hỏi thăm sức khỏe ba mẹ từng thành viên trong nhóm, thể hiện sự quan tâm chân thành và ấm áp của mình. Chúng tôi hứa hẹn sẽ sắp xếp thêm những chuyến thăm bà trong tương lai, để tiếp tục lắng nghe những câu chuyện quý giá và học hỏi từ bà. Cảm giác này khiến chúng tôi thêm mong chờ những cuộc gặp gỡ sau này.

Thành viên nhóm nghiên cứu (ảnh phải) và đại diện nhóm tiếp cận tài liệu Hán – Nôm từ Bà Châu Anh Phụng (ảnh trái). Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Chuyến viếng thăm bà Châu Anh Phụng không chỉ đơn thuần là một hành trình khám phá văn hóa, mà còn là một trải nghiệm sâu sắc về tình người và lòng trân trọng di sản. Những câu chuyện sống động, những tài liệu quý giá mà bà chia sẻ không chỉ đem đến cho nhóm chúng tôi nguồn tư liệu quan trọng để học tốt môn Lý luận văn hóa mà còn để lại trong tôi một ấn tượng mạnh mẽ về tài liệu cổ còn lưu giữ trong dân gian… Khi rời khỏi ngôi nhà ấm cúng của bà, tôi cảm thấy như mang theo không chỉ kiến thức, mà còn là những cảm xúc chân thành và sự kết nối với quá khứ. Dù thời gian ngắn ngủi, nhưng những kỷ niệm trong chuyến đi này sẽ mãi là nguồn cảm hứng để tôi tiếp tục tìm hiểu và gìn giữ những giá trị văn hóa quý báu. Chúng tôi hy vọng rằng từ cuộc gặp gỡ này, sẽ có nhiều điều bổ ích để học hỏi và truyền cảm hứng cho chính mình trong việc gìn giữ giá trị văn hóa.

Thành viên nhóm nghiên cứu và thầy hương dẫn. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Cuối cùng, em xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Thầy TS. Phạm Văn Luân đã kết nối và tạo cơ hội cho chúng em có chuyến đi này. Những trải nghiệm phong phú và những câu chuyện quý giá mà chúng em được nghe từ bà Châu Anh Phụng sẽ mãi là nguồn động lực cho chúng em trong hành trình tìm hiểu và gìn giữ văn hóa dân tộc –những lợi ích quan trong từ môn Lý luận văn hóa mà chúng em đang theo học cho hôm nay và mãi mãi mai sau…

Nguyễn Thị Huyền- Lớp ĐHVH – VLVH