HỘI THẢO “GÓC NHÌN GIAO THOA PHÁP – VIỆT”:Giao thoa tư duy – Định hình tương lai thiết kế & văn hóa CONFÉRENCE : CONCEVOIR LE DESIGN DE DEMAIN
Ngày 07/6/2025, dưới sự dẫn dắt của TS. Phạm Văn Luân, em có cơ hội quý giá được tham dự hội thảo “Góc nhìn giao thoa Pháp – Việt” do Viện Pháp tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh. Hội thảo không chỉ là diễn đàn học thuật, mà còn là không gian đối thoại sống động giữa các nhà thiết kế, kiến trúc sư, học giả Pháp – Việt – những người mang theo các hành trang riêng biệt về lịch sử, bản sắc và tầm nhìn tương lai.
Phần 1 của Hội thảo mở đầu đầy cảm hứng: Thiết kế là ngôn ngữ toàn cầu. Phát biểu khai mạc, bà Emmanuelle Pavillon-Grosser – Tổng Lãnh sự Pháp tại TP.HCM – khẳng định: thiết kế là lĩnh vực chiến lược có thể định hình tương lai xã hội. Pháp coi trọng sự kết nối giữa công nghiệp sáng tạo và văn hóa bản địa, Việt Nam là “mảnh đất màu mỡ” cho sự bùng nổ ý tưởng nếu có môi trường hợp tác phù hợp.
Hội thảo không chỉ là sự kiện trao đổi học thuật mà còn là tuyên ngôn cho tương lai thiết kế bền vững giữa hai nước. Trong phần phát biểu của các diễn giả, các thành viên đi cùng TS. Phạm Văn Luân, ThS. Huỳnh Đức Nam, SV Nguyễn Kim Anh và em – Bùi Đức Thành rất ấn tượng với phần chia sẻ ngắn gọn của ông Othello Khánh và đặc biệt là bộ phim tài liệu “Quasar Khanh, une histoire du design franco-vietnamienne” (Quasar Khánh, một câu chuyện về thiết kế Pháp – Việt) do đạo diễn Othello Khánh – con trai của nhà thiết kế – trình bày và dẫn dắt. Bộ phim được Othello Khánh thực hiện như một lời tri ân sâu sắc dành cho cha mình – Quasar Khánh, nhà thiết kế gốc Việt tiên phong trong lĩnh vực thiết kế hiện đại tại Pháp.
Quasar Khánh được biết đến nhiều nhất với dòng nội thất bơm hơi “Aerospace” vào cuối thập niên 60. Ông còn tạo dấu ấn với mẫu xe điện trong suốt “Quasar-Unipower” – biểu tượng của sự giao thoa tinh tế giữa công nghệ hiện đại và tầm nhìn nghệ thuật. Giữa di sản và sáng tạo, thiết kế của ông phản ánh sự hòa quyện giữa tinh thần tiên phong Pháp và bản sắc Việt độc đáo. phim ngắn vè cha ông – nhà Thiết kế huyền thoại Quasar Khánh
Phần 2 của Hội thảo là Bàn tròn chuyên đề: Đa góc nhìn về thiết kế – kiến trúc – sáng tạo
Đây là phần sâu sắc nhất, nơi các diễn giả đưa ra nhiều lát cắt về thiết kế đương đại trong bối cảnh toàn cầu hóa:
Tony Jouanneau – Sáng tạo từ sinh quyển đến đời sống
Nhấn mạnh tính cộng sinh giữa con người – tự nhiên. Giới thiệu vật liệu bền vững như rong biển, in 3D tái chế.
Jonathan Trouillon – Khi ánh sáng trở thành ngôn ngữ cảm xúc
Từ ánh sáng sân khấu đến không gian công cộng – ánh sáng như một ký ức vô hình. “Chúng ta không chiếu sáng một vật thể. Chúng ta đánh thức linh hồn của nó.”
Kiều Lam Nguyễn – Kiến trúc của ký ức và bản sắc
Kiến trúc sư Kiều Lam Nguyễn – nhà sáng lập Weaving Spaces – tiếp cận không gian kiến trúc từ góc nhìn của ký ức và văn hóa bản địa. Chị không đơn thuần sử dụng vật liệu để tạo hình, mà để gợi nhớ, kết nối và kể chuyện. Trong buổi hội thảo, chị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “làm kiến trúc như một hành vi văn hóa”, trong đó chất liệu không chỉ mang tính vật lý mà còn ẩn chứa chiều sâu của vùng đất và con người.
Chị giới thiệu quá trình sử dụng vật liệu địa phương như lá cọ, giấy dó, tre nứa – những chất liệu vốn gắn liền với đời sống dân gian Việt Nam – để tái tạo không gian sống mang hơi thở đương đại nhưng vẫn giữ được tinh thần truyền thống. Những chia sẻ này làm cho chúng em lên tưởng đến giấy Dừa Bến Tre…
Một điểm nhấn đặc biệt trong phần trình bày là công trình thử nghiệm mà chị gọi là “mái đình giấy dó” – một dạng kết cấu kiến trúc truyền thống được tái hiện hoàn toàn bằng chất liệu giấy dó thủ công. Đây không chỉ là thử nghiệm về kỹ thuật, mà còn là tuyên ngôn nghệ thuật về khả năng chuyển hóa các giá trị văn hóa truyền thống vào trong ngôn ngữ thiết kế hiện đại.
Theo chị, mái đình không chỉ là hình ảnh quen thuộc trong ký ức tập thể người Việt, mà còn là biểu tượng của sự hội tụ, cộng đồng và tôn kính. Việc sử dụng giấy dó – một chất liệu mỏng manh nhưng bền vững – để kiến tạo lại một không gian như vậy là cách để “nói chuyện” với truyền thống bằng ngôn ngữ đương đại, đồng thời khơi mở đối thoại giữa thiết kế và văn hóa.
Phần trình bày của chị khiến người nghe thực sự xúc động – bởi kiến trúc trong tay chị không còn là công trình, mà là một hình thức sống của bản sắc.
Đinh Hòa Nguyễn – Thiết kế bền vững và ứng dụng xã hội
Tối giản – thực tế – gắn bó với cộng đồng. Thiết kế phải tự hành động trong thực tế.
Thomas Vincent – Giao thoa không gian sáng tạo Pháp – Việt
Thế hệ phương Tây trẻ sống tại Việt Nam – cùng sáng tạo với bối cảnh địa phương. “Tôi không thiết kế cho Việt Nam. Tôi thiết kế cùng Việt Nam.”
Các hoạt động bên lề Hội thảo
Cuộc gặp gỡ giữa thầy Luân và Othello Khánh
Một trong những khoảnh khắc gây ấn tượng sâu sắc tại hội thảo là khi thầy TS. Phạm Văn Luân – người dẫn dắt chúng em trong suốt hành trình học thuật – có dịp gặp gỡ ông Othello Khánh, đạo diễn và nhà làm phim Pháp gốc Việt, đồng thời là con trai của Quasar Khánh – nhà thiết kế huyền thoại gắn liền với những phát minh mang tính biểu tượng trong thiết kế hiện đại của thế kỷ 20.
Cuộc trò chuyện giữa hai thế hệ – một người làm giáo dục – nghiên cứu tại Việt Nam, và một người mang trong mình di sản thiết kế toàn cầu – như một biểu tượng cho tinh thần giao thoa Pháp – Việt mà hội thảo hướng tới. Đó không chỉ là sự kết nối giữa con người, mà còn là cuộc chạm tay giữa lịch sử và hiện tại, giữa văn hóa và sáng tạo, giữa cội nguồn và tầm nhìn tương lai. Chúng em vui mừng được biết ngay sau Hội thảo Othello Khánh đã kết nối và trao đổi với TS. Phạm Văn Luân qua email và facebook, đạo diễn Othello Khánh đã chia sẻ bộ phim tài liệu Quasar Khánh, một câu chuyện về thiết kế Pháp – Việt và sách quý về cha mình cho thầy Luân và nhóm chúng em,hai bên đã thống nhất có một gặp gỡ với nhóm chúng em vào tháng 9 tới…
Trải nghiệm ở sự kiện học thuật quốc tế lần đầu tiên em tham gia thực sự là môht bài học lớn và cô cùng giá trị: Giao thoa là sự đồng sáng tạo. Hội thảo là hành trình đi qua con người – không gian – tư tưởng. Giao thoa không phải hòa tan, mà là cộng hưởng tạo giá trị mới.
Xin cảm ơn thầy TS. Phạm Văn Luân đã tạo điều kiện giúp em có cơ hội học hỏi quý giá từ các chuyên gia Pháp – Việt ở Hội thảo rất có ý nghĩa này.
- Nhân về dự sự kiện chúng em vinh hạnh được biết cả gia đình cháu nội đích tôn của KTS Huỳnh Tấn Phát cùng tham gia Hội thảo với sự quan tâm rất đặc biệt…
Tác gả bài viết (bên phải)
Bài: Đức Thành, Ảnh: Kinh Anh, Đức Nam
