Nhiều bài học quý từ trưng bày“Phú Xuân – Gia Định, những dấu ấn lịch sử
Lời thơ ấy như một lời nhắc nhở sâu sắc về trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam đối với lịch sử dân tộc. Hiểu về cội nguồn, về những trang sử hào hùng, ta không chỉ tự hào về những chiến công hiển hách của cha ông mà còn ý thức rõ ràng hơn về vai trò của mình trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị ấy. Với những giá trị sâu sắc ấy Sáng ngày 29/11/2024, tại Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh (số 65 đường Lý Tự Trọng, Quận 1, TP Hồ Chí Minh), Bảo tàng TPHCM phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên – Huế tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề: “Phú Xuân – Gia Định, những dấu ấn lịch sử”. Triển lãm kéo dài từ 29/11 đến 23/2/2025. Đây là sự kiện kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam và hướng đến kỷ niệm 65 năm kết nghĩa của ba Thành phố Hà Nội – Huế – Sài Gòn (8.10.1960 – 8.10.2025). Tham dự khai mạc có Giám đốc Sở VHTT TP.HCM Trần Thế Thuận; Giám đốc Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế Phan Thanh Hải; Phó Giám đốc Phụ trách Bảo tàng TP.HCM Đoàn Thị Trang, TS Phạm Văn Luân cùng 50 sinh viên trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, đại diện các đơn vị liên quan, khách tham quan trong và ngoài nước.
Chuyên đề trưng bày với bộ sưu tập hiện vật, tranh ảnh cùng không gian tái hiện sinh động và phong phú về các làng nghề truyền thống đã trở thành một điểm nhấn quan trọng trong việc khẳng định, tôn vinh và lan tỏa giá trị độc đáo của di sản văn hóa Việt Nam. Sự kiện không chỉ mang ý nghĩa gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống mà còn đóng vai trò là cầu nối giới thiệu vẻ đẹp của các sản phẩm làng nghề thủ công và nét đặc sắc trong sản phẩm du lịch của hai vùng đất giàu bản sắc: Phú Xuân – Huế và Gia Định – Sài Gòn. Với mục tiêu tiếp cận mọi tầng lớp nhân dân và thu hút du khách trong nước lẫn quốc tế, triển lãm đã mang đến một trải nghiệm đầy ý nghĩa và cảm xúc, kết hợp giữa việc chiêm ngưỡng di sản văn hóa với việc nhận diện vai trò của các làng nghề trong đời sống kinh tế và văn hóa hiện đại.
Trưng bày lần này giới thiệu hơn 300 hình ảnh và tư liệu tiêu biểu được sắp xếp một cách khoa học, sáng tạo theo hai “mạch chuyện” chính, tạo nên một hành trình khám phá xuyên suốt dòng chảy lịch sử và văn hóa. Mạch chuyện đầu tiên dẫn dắt người xem ngược dòng thời gian về Thuận Hóa – Phú Xuân, với những dấu ấn độc đáo của vùng đất đã trở thành kinh đô của triều đại nhà Nguyễn, để rồi tiếp tục khám phá vẻ đẹp di sản của Cố đô Huế – nơi lưu giữ những giá trị tinh thần và nghệ thuật kiến trúc cung đình đặc sắc. Qua những hình ảnh và tư liệu quý giá, mạch chuyện này không chỉ làm sống lại một giai đoạn vàng son trong lịch sử mà còn tôn vinh sự hòa quyện tinh tế giữa văn hóa cung đình và văn hóa dân gian của miền Trung Việt Nam
Mạch chuyện thứ hai mở ra không gian văn hóa Nam Bộ, từ thế kỷ XVII – XIX, tái hiện hành trình khai phá và xây dựng vùng đất Gia Định – Sài Gòn với những thách thức và thành tựu đáng tự hào. Không gian trưng bày tại đây không chỉ giới thiệu những nét đặc sắc về đời sống, phong tục tập quán và những giá trị văn hóa vật thể lẫn phi vật thể, mà còn phản ánh tinh thần sáng tạo, kiên cường của người dân nơi vùng đất mới. Từ những di sản kiến trúc, nghệ thuật đến các nghề thủ công mỹ nghệ, triển lãm tôn vinh những giá trị vượt thời gian, đồng thời khẳng định vai trò của Nam Bộ trong việc tạo dựng bản sắc văn hóa đa dạng, phong phú của dân tộc Việt Nam
Thông qua cách trình bày sáng tạo và những hiện vật mang đậm giá trị lịch sử, sự kiện không chỉ gợi nhắc về quá khứ hào hùng mà còn tạo cơ hội để thế hệ trẻ cảm nhận sâu sắc hơn về trách nhiệm bảo tồn và phát triển di sản văn hóa truyền thống. Đây thực sự là một hành trình kết nối ký ức, văn hóa và con người, khơi gợi niềm tự hào và ý thức gìn giữ di sản trong mỗi cá nhân.
Trong không gian thơ mộng của ngày hội, tác giả đặc biệt ấn tượng với “Không gian trải nghiệm sản phẩm thủ công truyền thống Huế,” nơi mang đến cơ hội độc đáo để du khách tham gia các hoạt động đậm chất dân gian như tô tượng, chạm khắc, hay thưởng thức vẻ đẹp rực rỡ của những cành hoa giấy đầy sắc màu.
Bản thân tác giả cảm thấy vô cùng vinh hạnh khi được tham gia lễ triển lãm.-Thông qua hoạt động này, sự kiện không chỉ gửi gắm thông điệp ý nghĩa về việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa, mà còn tôn vinh vẻ đẹp độc đáo, tinh hoa của những nghề thủ công truyền thống, vốn là niềm tự hào của xứ Huế và vùng đất Sài Gòn – Nam Bộ. Các làng nghề truyền thống, với bề dày lịch sử và sự khéo léo, sáng tạo của các nghệ nhân, được tái hiện sinh động, mang đến cho công chúng những trải nghiệm sâu sắc về bản sắc văn hóa dân tộc.
Đồng thời, đây cũng là cơ hội quý báu để thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về trách nhiệm trong việc giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa đặc sắc của ông cha, gắn liền với lịch sử dân tộc. Qua đó, sự kiện góp phần khơi dậy lòng tự hào, ý thức trân trọng di sản và tri ân những đóng góp to lớn của các nghệ nhân dân gian, những người đã miệt mài gìn giữ và truyền lửa đam mê để các làng nghề truyền thống tiếp tục tồn tại và phát triển mạnh mẽ trong cuộc sống hiện đại.
Ngọc Thu
